Hô hấp là gì? Gồm những bộ phận nào? Quá trình hô hấp kiến thức mới năm 2023

Lượt xem:
31

Mọi sinh vật tồn tại trên Trái Đất đều phải trải qua quá trình hô hấp. Vậy hô hấp là gì? Quá trình hô hấp diễn ra như thế nào? Bài viết này của supperclean.vn sẽ giúp bạn hiểu rõ nhé!

Hô hấp là gì?

Khái niệm hô hấp là gì ở thực vật, động vật được lý giải rất rõ trong chương trình sinh học lớp 8, 10 và 11. 

Trong đó, quá trình hô hấp của con người và động vật có cơ chế khá giống nhau. Theo đó, hô hấp là quá trình mà trong đó, khí oxi được lấy từ môi trường bên ngoài vào cung cấp cho cơ thể để giải phóng năng lượng cho các hoạt động sống. Đồng thời hô hấp cũng thải một lượng khí cacbonic ra môi trường bên ngoài. 

Hô hấp ở thực vật là quá trình phân giải các hợp chất hữu cơ để tạo ra sản phẩm cuối cùng là nước và khí cacbonic. Đồng thời cũng chuyển hóa năng lượng trong các chất hữu cơ để tạo thành năng lượng ATP.

Hô hấp có vai trò gì?

Hô hấp đóng vai trò quan trọng để duy trì sự sống đối với các sinh vật trên Trái Đất (cả động vật và thực vật). Đối với các cơ thể sống (động vật, con người), hô hấp cung cấp khí oxi cho cơ thể, giúp oxi hóa các chất dinh dưỡng và tạo ra năng lượng để duy trì các hoạt động thường ngày. 

Nhờ quá trình hoạt động của lồng ngực và các cơ hô hấp đã làm thay đổi thể tích lồng ngực. Điều này giúp luồn không khí trong phổi được đổi mới thường xuyên. Quá trình hít – thở của con người và động vật cũng diễn ra dễ dàng hơn. 

Đối với thực vật, hô hấp cũng đóng vai trò quan trọng. Hô hấp giúp cung cấp năng lượng cho các quá trình trao đổi chất của cây. Đồng thời, nó cũng tạo ra các sản phẩm trung gian quan trọng để cung cấp cho quá trình đồng hóa. 

Các hình thức hô hấp

Đối với động vật

Động vật có 4 hình thức hô hấp chính, đó là:

* Hô hấp qua bề mặt cơ thể

• Quá trình trao đổi khí được thực hiện qua bề mặt cơ thể hoặc màng tế bào
• Ví dụ: giun dẹp, giun tròn, giun đất, ruột khoang, con vắt, con đỉa,… 

* Hô hấp qua hệ thống ống khí

• Quá trình hô hấp được thực hiện thông qua hệ thống ống nhỏ, tiếp xúc với tế bào cơ thể.
• Ví dụ: Các loại côn trùng như châu chấu, cào cào, muồng muỗng,… 

* Hô hấp qua mang

• Ví dụ: Các loài cá, động vật chân khớp và thân mềm

* Hô hấp bằng phổi

Hầu hết các động vật sống trên cạn đều hô hấp bằng phổi, trong đó có con người. 

• Thú: Hô hấp bằng phổi
• Lưỡng cư: hô hấp bằng phổi + da
• Chim: Hô hấp bằng phổi + túi khí

Hô hấp ở thực vật

• Hô hấp kị khí: Xảy ra khi rễ cây bị ngập úng hoặc hạt ngâm nước hoặc cây sống trong điều kiện thiếu oxi.
• Hô hấp hiếu khí: Xảy ra khi các cơ quan và mô của cây hoạt động mạnh như đang nở hoa, hạt đang nảy mầm,… 
• Hô hấp sáng: Là quá trình cây hấp thụ khí oxi và giải phóng cacbonic trong điều kiện có ánh sáng. Quá trình này sẽ xảy ra cùng với quang hợp. Nó gây lãng phí các sản phẩm do quang hợp tạo ra. 

Các bộ phận của hệ hô hấp là gì?

Đối với động vật

Tùy theo từng loài và hình thức mà các cơ quan hô hấp của động vật cũng khác nhau như: mang, da, màng tế bào, ống khí,… 

Đối với các loài thú sống trên cạn (chó, mèo, lợn, gà, trâu, hổ, báo,…) sử dụng các cơ quan hô hấp là: khoang mũi > hầu > khí quản > phế quản. 

Con người cũng được xếp vào nhóm thú nhưng là động vật cấp cao nên hệ hô hấp cũng phức tạp hơn, gồm có nhiều bộ phận như: mũi > họng > thanh quản > khí quản > phế quản > phổi. 

Xem thêm:

Đối với thực vật

Khác với con người và động vật, thực vật không có cấu trúc chuyên biệt nào để thực hiện quá trình trao đổi khí. Hầu như tất cả các cơ quan của cây trồng đều tham gia vào quá trình hô hấp. Trong đó, các cơ quan đang sinh trưởng, rễ và cơ quan sinh sản phát triển xảy ra mạnh mẽ. 

Bào quan thực hiện chức năng hô hấp chính của cây là ty thể. 

Quá trình hô hấp dẫn ra như thế nào?

Ở động vật, quá trình hô hấp gồm có 3 giai đoạn như sau:

• Hô hấp ngoài: Đây là quá trình trao đổi khí giữa cơ thể với môi trường bên ngoài thông qua bề mặt trao đổi như da, mang, phổi,… 
• Vận chuyển khí: Vận chuyển khí oxi vào trong cơ thể và thải khí CO2 ra ngoài môi trường.
• Hô hấp trong: Đây là quá trình trao đổi khí bên trong tế bào. Tế bào sẽ nhận khí oxi để thực hiện hô hấp tế bào và thải ra khí CO2 để thực hiện trao đổi khí bên trong tế bào. 

Sự thở có ý nghĩa gì với hô hấp?

Đối với con người và động vật, sự thở đóng vai trò quan trọng. Nó giúp không khí có thể đi vào trong phổi và dẫn khí thải ra môi trường bên ngoài. Sự thở khác với hô hấp và là một bước quan trọng liên quan đến quá trình hô hấp.

Hy vọng với những thông tin chia sẻ trên sẽ giúp các bạn hiểu rõ hô hấp là gì. Nếu bạn có câu hỏi thắc mắc về chủ đề này thì hãy để lại bình luận dưới bài viết. Mình sẽ giải đáp giúp bạn!