Từ ghép là gì? Khái niệm, các loại từ ghép và ví dụ minh họa kiến thức mới năm 2023

Có thể thấy, tiếng Việt là ngôn ngữ đa dạng nhất trên thế giới hiện nay. Trong đó, từ ghép là một phần quan trọng trong ngữ pháp Tiếng Việt. Vậy từ ghép là gì, các loại từ ghép, cũng như những ví dụ minh họa cụ thể sẽ được chúng tôi thông tin ngay sau đây!

Từ ghép là gì?

Từ ghép là từ được cấu thành bằng cách ghép hai hoặc hơn hai tiếng (từ đơn độc lập) với nhau, các tiếng sẽ có quan hệ với nhau về nghĩa. Tùy vào quan hệ giữa các thành tố mà ta có từ ghép chính phụ hay từ ghép đẳng lập.

Ví dụ cụ thể về từ ghép: 

Ví dụ 1: Từ Hoa hồng:

• Hoa là từ chính: Hoa nhằm để chỉ một thành phần của cây; 
• Hồng: là từ chỉ màu sắc được bổ nghĩa cho từ hoa để chúng ta có thể biệt với các loài hoa khác như: Hoa lan, hoa mai, hoa cúc,..

Ví dụ 2: Từ Đất nước

Từ “Đất nước” là từ được tạo thành bởi 2 tiếng có nghĩa đó là từ Đất và Nước:

• “Đất”: Là nơi mà con người, động vật, thực vật sinh sống.
• “Nước” là chất lỏng không màu, không mùi, chúng được tồn tại trong tự nhiên ở ao hồ, sông, biển,…

Sự kết hợp của 2 từ “Đất” và “Nước” tạo thành từ phức có nghĩa chung là phần lãnh thổ trong quan hệ với dân tộc đang sống và làm chủ trên đó.

Ví dụ cụ thể trên đây về từ ghép đã giúp chúng ta hiểu rõ được từ ghép là từ như thế nào, cũng như nhận biết được đâu là từ ghép.

Công dụng của từ ghép

Từ ghép giúp chúng ta có thể xác định dược nghĩa của từ trong văn nói và văn viết chính xác nhất. Bên cạnh đó, từ ghép còn giúp người nghe, người đọc hiểu được ý nghĩa dễ dàng mà không cần phải suy đoán.

Mỗi loại từ ghép có tác dụng biểu đạt những ý nghĩa khác nhau. Nếu như từ ghép đẳng lập nhằm biểu thị ý nghĩa một cách khái quát và tổng hợp, thì từ ghép chính phụ có vai trò nhằm phân loại, chuyên biệt, cũng như sắc thái hóa một sự vật, sự việc.

Việc sử dụng từ ghép giúp cho câu trở nên logic về cả hình thức tới nội dung. Nhờ vậy mà câu văn trở nên mạch lạc, dễ hiểu, có tác dụng biểu thị một cách rõ ràng vấn đề được nói tới.

Xem thêm >>> Từ phức là gì trong tiếng Việt? Những ví dụ về từ phức dễ hiểu

Phân biệt các loại từ ghép

Từ ghép có rất nhiều loại, mỗi loại sẽ sở hữu những đặc điểm riêng biệt. Cụ thể chúng ta có các loại từ ghép như sau:

Từ ghép chính phụ

Từ ghép chính phụ là từ có tiếng chính và tiếng phụ nhằm bổ sung nghĩa cho nhau. Trong đó, tiếng đứng trước là tiếng chính có tác dụng nhằm thể hiện ý chính. Còn tiếng đứng sau gọi là tiếng phụ, chúng có chức năng giúp bổ sung nghĩa cho tiếng chính. 

Phần từ chính có ý nghĩa khá rộng, nhưng từ phụ thì lại có nghĩa hẹp hoặc không có nghĩa.

Ví dụ:

• Bà ngoại
• Bút chì
• Thuyền buồm
• Con cái
• Hoa mai
• Xanh ngát
• Máy bay
• Thước kẻ,…
• Xanh thẳm
• Đỏ rực
• Mặn chát
• Bánh gạo
• Hoa huệ
• Hiền hòa
• Em dịu
• Toả hương,…

Từ ghép đẳng lập

Từ ghép đẳng lập, đây là loại từ ghép có hai từ được cấu tạo mang ý nghĩa và vị trí ngang nhau, không phân biệt chính, phụ. So với từ ghép chính phụ, thì từ ghép đẳng lập có nghĩa rộng hơn.

Ví dụ:

• Bàn ghế
• Cha mẹ
• Anh chị
• Giày dép
• Chai lọ
• Sách vở
• Hoa lá
• Quần áo
• Ăn uống
• Ông bà
• Nhà cửa,… 

Từ ghép tổng hợp

Từ ghép tổng hợp là từ được cấu tạo thành mang một nghĩa tổng quát hơn những từ cấu thành nó, chúng nhằm để thể hiện một địa danh, hành động cụ thể nào đó. 

Ví dụ như: 

• Võ thuật: Là từ để chỉ bao gồm nhiều loại võ khác nhau
• Phương tiện: Là từ để chỉ gồm có các phương tiện đi lại khác nhau
• Bánh trái, Xa lạ,..

Từ ghép phân loại

Từ ghép phân loại là dạng từ ghép được cấu tạo thành một nghĩa nhất định nhằm chỉ một địa danh, sự vật, cũng như những hành động cụ thể nào đó.

Ví dụ cụ thể về từ ghép phân loại như sau: Nước ép cam, bánh sinh nhật,…

Cách nhận biết từ ghép

Nhận biết loại từ là một dạng bài tập phổ biến trong chương trình tiểu học. Dạng bài tập này thường gây ra nhiều khó khăn, lúng túng cho học sinh và phụ huynh. Để có thể giải quyết được dạng bài tập này, các phụ huynh và học sinh cần nắm những vấn đề cơ bản sau đây để có thể nhận biết được từ ghép:

• Xác định từ ghép bằng cách xác định quan hệ giữa các tiếng trong từ về cả âm và ngữ nghĩa. Để xác định nghĩa của tiếng, bạn có thể sử dụng những cách như: đặt câu, tìm từ cùng nghĩa hoặc trái nghĩa hoặc tra từ điển.

• Nếu các tiếng trong từ có quan hệ cả nghĩa và âm thì đó là từ ghép.
• Nếu trong từ có 1 tiếng có nghĩa, 1 tiếng mờ nghĩa, nhưng cả hai tiếng đều không có quan hệ về âm là từ ghép.
• Trong từ có một từ có gốc Hán, về hình thức giống từ láy nhưng các tiếng đều có nghĩa thì đó là từ ghép như: “tử tế”, “hảo hán”, “hoan hỉ”, “ban bố”,…
• Từ không có quan hệ về âm lẫn nghĩa là các từ ghép đặc biệt, như: tắc kè, bù nhìn, mì chính, xà phòng,…

Ví dụ: Tìm kiếm những từ ghép trong các từ sau đây: sừng sững, chung quanh, lủng củng, dẻo dai, vững chắc, thanh cao, giản dị, chí khí, hung dữ, mộc mạc, nhũn nhặn, cứng cáp.

Từ những nội dung đã được chúng tôi phân tích và chỉ rõ, có thể thấy, những từ ghép có trong nhóm trên bao gồm: chung quanh, hung dữ, vững chắc, thanh cao, giản dị, chí khí.

So sánh từ ghép và từ láy 

Cả từ ghép và từ láy đều là bộ phận đặc biệt quan trọng thuộc từ phức. Mặc dù thế, nhưng giữa 2 loại từ này đều có những điểm khác biệt rõ ràng. Nếu như từ láy là từ được lặp lại bởi một phần nguyên âm, phụ âm hoặc toàn bộ tiếng, thì từ ghép lại là từ được ghép bởi từ 2 hoặc nhiều tiếng có quan hệ với nhau về mặt tiếng.

Những so sánh rõ ràng sau đây của chúng tôi sẽ giúp bạn có thể phân biệt được 2 loại từ này nhanh nhất:

Cách nhận biết 1: Đảo lộn các tiếng

Đây chính là cách đơn giản nhất để có thể phân biệt được từ ghép và từ láy. bạn có thể đọc đảo lộn các tiếng với nhau. Nếu như đảo được mà đọc lên vẫn hiểu nghĩa thì đó là từ ghép, còn không có nghĩa thì là từ láy âm.

Ví dụ: từ loè loẹt là từ láy âm, bởi khi đảo ngược lại chúng không có ý nghĩa. Còn với từ hoa quả thì từ đổi lại quả hoa cũng có nghĩa, nên nó là từ ghép.

Cách nhận biết 2: Xem xét các tiếng tạo thành có tiếng nào là từ Hán việt không?

Từ láy âm có 1 trong 2 âm tiết thuộc từ Hán Việt được xem là từ ghép, ngay cả khi chúng giống như dạng láy tự nhiên: minh mẫn, cập kê, tử tế, tương tư,…

Cách nhận biết 3: Xem xét nghĩa hai tiếng tạo thành

Từ mà có hai tiếng đều có nghĩa như: trai trẻ, máu mũ, che chắn, thì mặc dù chúng giống nhau phụ âm đầu hay phần vần thì vẫn là từ ghép chứ không phải từ láy. 

Nếu từ có một tiếng có nghĩa thì đó chính là từ láy âm: lạnh lùng, đau đớn, ngất ngây,..

Hy vọng với những chia sẻ hữu ích trên đây của chúng tôi sẽ giúp người đọc có thể hiểu được từ ghép là gì, cũng như các loại và ví dụ cụ thể về loại từ này trong tiếng Việt. Bạn đọc đừng quên theo dõi mayhutamhoanglien.com để có thể liên tục cập nhật những tin tức hay ho và bổ ích nhất nhé!